‘Rigoureus verclouden, of we nu willen of niet’

Op elk device in elke uithoek van de bouwplaats de actuele documenten beschikbaar hebben. Ook in die hermetische betonnen kelder waar een installateur aan de slag is met het doorkoppelen van leidingen. Want die zal zo nodig even het BIM-model moeten kunnen raadplegen of hij de juiste koppeling maakt, of een montagehandleiding lezen of melden dat de klus klaar is. Dan kan de uitvoerder meteen via een app zijn akkoord hierop geven en de facturering regelen, zonder dat daarvoor een complete papierstroom met al dan niet afgetekende werkbonnen in gang moet worden gezet. “Je moet ze de kost geven, die directeuren van aannemingsbedrijven die op zaterdagochtend bij een kop koffie een stapel handgeschreven werkbonnen doorploeteren en accorderen.”

Die kant gaat het onherroepelijk op, meent innovatiedirecteur André Overeem van bouwsoftware-specialist 4PS uit Ede. Maar dat gaat dus niet vanzelf. Daarvoor moet in de eerste plaats alles rigoureus worden ‘vercloud’, zoals hij het noemt en vervolgens integraal en mobiel worden ontsloten. In de wetenschap dat iedereen altijd over de laatste documenten beschikt. Zonder angst dat de data en de software niet veilig zijn.

Veilig op de server

Zelf heeft hij die angst al niet meer. Hij weet heus wel dat het her en der af en toe fout gaat in de digitale wereld, maar dat treft evengoed bedrijven die alles denken goed te hebben afgeschermd. “Als je je afvraagt waar je data veiliger zijn: op een computer in de kelder op het hoofdkantoor van een bouwbedrijf of op een server bij Microsoft, dan weet ik het wel.”

Voor bedrijven die daar nog voor terugdeinzen, kunnen de 4PS-producten ook in licentie op een eigen server draaien. Vaak lijkt dat voordeliger, maar als je alle kosten zoals hardware, beheer en energie meerekent, valt dit wel mee. Bij 4PS hebben ze daar rekentools voor om de ROI te bepalen. “Cloud biedt overduidelijk voordelen en is kostenbesparend op de lange termijn”, aldus Overeem.

Begonnen in de bouwkeet

Overeem houdt van de bouw. Begon zijn carrière ook in de bouwkeet als timmerman bij bouwbedrijf Van Grootheest. Al gauw ging hij zich daar bemoeien met de kwaliteitsborging. “Het was de tweede helft van de jaren 80, de tijd dat de eerste Pc’s de bouwkeet binnen kwamen. Monochrome schermen, MS Dos-besturing, grote slappe floppydisks. Dat werk.” Gaandeweg ontwikkelde hij zijn groeiende belangstelling voor automatisering en ICT en combineerde dat met die andere liefde: de bouw. Hij trad in dienst bij Baan, dat in de jaren 90 internationaal furore maakte met ERP-software. Ook Baan had oog voor de bouw en leverde software voor de branche. Maar Overeem zag ook wat er mis ging toen het bedrijf naar de beurs ging en het bedrijf Amerikaans leiderschap kreeg. “De klanten werden ondergeschikt aan de aandeelhouderswaarde, wat in de jaren 90 gebruikelijk was. Het was in meer opzichten een absurde tijd toen. Met de millenniumbug, de dotcomcrisis, de aanstaande euroconversie.

Begin 2000 begon hij met twee collega’s 4PS, waarmee hij zich veel exclusiever op de bouw, gww en installatiebranche besloot te richten. Overeem en zijn twee compagnons wilden het altijd al slimmer doen dan binnen Baan mogelijk was. Dat gevoel werd sterker nadat ze hadden gezien hoe goed het Deense pakket Navision werkte.“Het was echt heel eenvoudig en simpel. Je nam een floppy, want die speelde nog steeds een grote rol, deed die in de PC en dan werkte alles. Geen grote centrale systemen die draaiden op mainframes, maar het ging allemaal heel licht, slim en elegant.

Grote broer Microsoft

Navision werd in 2002 overgenomen door Microsoft en sindsdien is dat de grote broer waarmee 4PS intensief samenwerkt. Het is zo ver doorgegroeid dat bij internationale conferenties van de Amerikaanse techreus regelmatig een specialist van de automatiseerder uit Ede op het podium wordt uitgenodigd om te demonstreren wat zij nu weer hebben bedacht voor de bouw. Het speelveld beperkt zich allang niet meer tot Nederland en de Benelux. 4PS heeft naast Ede, ook een vestiging in Birmingham (UK) en in Hasselt (België) en heeft met bedrijven in heel Europa intensieve partnerschappen om de bouwoplossingen te implementeren.

Hoewel hij dus al dertig jaar niet meer werkt bij een aannemer, spreekt de directe sfeer in de bouwkeet Overeem nog altijd aan. Wat niet wil zeggen dat hij de tekortkomingen van de sector niet ziet. De recente televisiedocumentaire ‘Jongens van de Bouw’ legde volgens Overeem haarscherp bloot dat er nog veel te verbeteren valt. De regisseur liep twee jaar lang mee op een bouwplaats in Rotterdam en legde genadeloos vast hoe de hoofduitvoerder voortdurend mensen moest aanspreken op het feit dat ze hun helm moesten opzetten, zich moesten aanlijnen en andere basale veiligheidskwesties.

Het begint bij gedrag

Daar verander je met een app natuurlijk weinig aan, weet Overeem ook. “Het begint bij mensen, gedrag. Maar je kunt enorm bijdragen aan de sfeer op de bouwplaats door het proces te stroomlijnen en dingen slimmer te organiseren met automatisering. En als je zo een ontspannen sfeer op een bouwplaats weet te creëren, dan blijkt dat opzetten van die helm of dat aanlijnen ook geen enkel probleem. Dan worden het automatismen, die mensen gedachteloos doen zonder mokken of zich te verzetten.”

Zo komt hij toch weer terug bij dat verclouden en daarmee het automatiseren van je bedrijfsprocessen en alle software en data mobiel beschikbaar stellen op uiteenlopende devices. Die ontwikkeling zet zich zeker nog vijf jaar door.

Daarnaast is 4PS bezig met het inbouwen van functionaliteiten in de software van 4PS die de communicatie in de keten versoepelt. Dat betekent: applicaties leveren die zijn gebaseerd  op de rol die de partijen in de keten spelen; roll-based. Een verhuurder ziet dus andere functies en mogelijkheden op zijn scherm dan de facilitymanager van een fabriek, of de onderhoudsmonteur. Bedrijven kunnen het in hun eigen huisstijl aanbieden, niemand die ziet dat het van 4PS of Microsoft komt. Maar op de achtergrond draait dus wel datzelfde integrale programma dat slimme verbanden legt tussen databases die voortdurend worden geactualiseerd door input van sensoren en gebruikers. “En die programma’s zijn zo ingericht dat co-makers echt als zodanig worden beschouwd en beloond. Door zoiets ogenschijnlijk simpels als de facturering via de app soepel te laten verlopen. Dat is echt voor iedereen prettiger. Ook voor degene die moet betalen.”

Integratie met BIM

Integratie met BIM is ook onvermijdelijk, besluit Overeem. Tot een paar jaar terug hield 4PS zich met alle documentstromen en processen bezig rondom bouwbedrijven, behalve met het ontwerpproces. Maar nu BIM zover is doorgedrongen tot in alle werkprocessen, ligt het voor de hand daar ook verbindingen tussen te maken. Aan de ERP-programma’s zijn al BIM-viewers toegevoegd, zodat het model snel kan worden geraadpleegd. Maar de functionaliteit moet natuurlijk verder worden verbeterd. In de installatiesector lopen bedrijven voorop, ervaart de innovatiedirecteur, en kun je zien waar het heengaat. “Het is fijn als ze vanuit het BIM-model bijvoorbeeld materiaalstaten kunnen genereren die dan weer in de planningsprogramma’s en van daaruit ook in de boekhoud- en factureringsprogramma’s terechtkomen. Zonder dat er dingen overgezet of opnieuw ingevoerd moeten worden. Dat vergt dus die integrale aanpak en dat rigoureuze verclouden. BIM werkt gelukkig met erg veel open standaarden. Het is bewonderenswaardig hoe dat branchebreed en wereldwijd is opgebouwd.”

Geesteskind

En zo bestaat, bijna zonder dat hij er erg in had, 4PS, inmiddels twintig jaar. Zijn geesteskind is al twee jaar wettelijk volwassen. “Dat gaan we met onze mensen vieren uiteraard. Tegelijkertijd zie ik ook dat er nog werk te doen is. Volop. Voor minstens nog eens twintig jaar.”

Lees hier het interview in Cobouw